Μέχρι και το πρωινό της περασμένης Πέμπτης εστερνιζόμουν τη λαϊκή ρήση «μάνα είναι μόνο μία». Μόλις, όμως, πέρασα το κατώφλι του Λύρειου Παιδικού Ιδρύματος, ενός πρότυπου Ορθόδοξου Χωριού, στο οποίο έχουν βρει καταφύγιο αθώες ψυχές, όλα μέσα μου επαναπροσδιορίστηκαν. Εκεί, στην κορυφή του βουνού, στην περιοχή μεταξύ Ραφήνας και Νέας Μάκρης, πάνω από τον παλαιό οικισμό του Νέου Βουτζά, συνειδητοποίησα ότι μάνα δεν είναι μόνο μία. Μάνες είναι 15 μοναχές, γυναίκες απλές, που παλεύουν να φροντίσουν 76 παιδιά, ηλικίας από μερικών ημερών μέχρι και 18 ετών.
Δεν πρόκειται για συνηθισμένες μάνες, αλλά για μητέρες SOS. Δηλαδή, απλώς σπουδαίες...
Η ζωή τους, η ιστορία τους και το έργο τους θα μπορούσαν κάλλιστα να αποτελέσουν σενάριο κινηματογραφικής ταινίας. Μιας δραματικής ταινίας που στο φινάλε της δίνει το αισιόδοξο μήνυμα ότι μέσα από τις στάχτες μπορεί να ξεπηδήσει η ελπίδα. Συνεπώς, καθόλου τυχαίο που το συγκλονιστικό αυτό σενάριο της ζωής γίνεται ντοκιμαντέρ, με τον τίτλο «Μάνα», μια ταινία που ολοκληρώνεται στις αρχές του νέου έτους και αφηγείται την απίστευτη ιστορία έξι γυναικών που αφιερώθηκαν σε έναν ιερό σκοπό. Πίσω από την ιδέα και την παραγωγή βρίσκεται η Βάλερι Κοντάκος, με επιτυχίες στις ΗΠΑ, στη βόρεια Ευρώπη και την Κορέα, που δούλεψε δυόμισι χρόνια για να καταφέρει να υλοποιήσει ένα από τα μεγάλα όνειρά της.
Οι αδελφές Μαρία, Δωροθέα, Παρθενία και Καλλινίκη λειτουργούν το Παιδικό Χωριό Λύρειο για πάνω από 40 χρόνια ως καταφύγιο κακοποιημένων και ανεπιθύμητων παιδιών, που όλα τις αποκαλούν «μάνα». Η ιστορία τους αρχίζει σε μια εποχή που η Ελλάδα ήταν τελείως διαφορετική. «Ημασταν 12 νεαρές κοπέλες ηλικίας 20 ετών, που φοιτούσαμε στο ίδιο σχολείο στον Πειραιά. Πηγαίναμε παντού μαζί και φυσικά στο κατηχητικό. Η φιλία μας μεγάλη και τα όνειρά μας κοινά. Θέλαμε να αφιερώσουμε τη ζωή μας στον Θεό, αλλά εκείνη την εποχή πού να τολμήσεις να πεις κάτι τέτοιο στους γονείς σου, που, εκτός των άλλων, είχαν καταγωγή και από τη Μάνη. Εμείς όμως ήμασταν αποφασισμένες» διηγείται στην «Espresso της Κυριακής» η αδελφή Δωροθέα.
«Εκείνη την εποχή καμία κοπέλα δεν μπορούσε να φορέσει το ράσο, εκτός κι αν είχε τη συγκατάθεση των γονιών της ή αν ήταν πάνω από 21 ετών. Eτσι λοιπόν αποφασίσαμε να το σκάσουμε. Και έγινε πανικός! Για χρόνια ολόκληρα μας έψαχναν, μας κυνηγούσε η Αστυνομία. Κρυβόμασταν για να μη μας βρουν και μας γυρίσουν πίσω. Βρήκαμε καταφύγιο στα Σπάτα, στο Πεντελικόν, ακόμη και στη Σπηλιά του Νταβέλη, στην Πεύκη. Κακός χαμός. Κάποια στιγμή μάς εντόπισαν. Οι αστυνομικοί μάς έβαλαν σε ένα περιπολικό και μας πήγαν πίσω στα σπίτια μας. Ωστόσο δεν το βάλαμε κάτω. Δραπετεύσαμε συνολικά τρεις φορές και για τρία ολόκληρα χρόνια ζούσαμε κρυμμένες».
Τελικά, όπως χαρακτηριστικά λέει η ίδια, ήρθε η πολυπόθητη στιγμή που οι γονείς μας το πήρανε απόφαση. «Είχαν προηγηθεί δικαστήρια και άλλα πολλά... Μας έδωσαν την ευχή τους και αρχίσαμε το έργο μας. Θέλαμε να ξεκινήσουμε τη μοναστική ζωή μεγαλώνοντας ορφανά παιδιά, κάτι που θα εκπλήρωνε το όνειρό μας να νυμφευθούμε τον Χριστό και να γίνουμε μητέρες. Αρχικά είχαμε βρει μια μικρή εκκλησία, την οποία επισκευάσαμε και φτιάξαμε, και κάποιους χώρους. Ομως, δεν χωρούσαμε. Τελικά το 1967 μας παραχωρήθηκε από την Ιερά Μονή Πεντέλης και την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών αυτή εδώ η έκταση και φτιάξαμε το σπίτι μας και τα σπίτια για τα παιδιά μας. Τα φτιάξαμε κυρίως από τη δωρεά του αείμνηστου καπετάνιου του Εμπορικού Ναυτικού Μάρκου Λύρα. Και σήμερα συντηρούμαστε πάλι με δωρεές. Στο πλευρό μας, εκτός από δεκάδες ανθρώπους που μας προσφέρουν βοήθεια, βρίσκονται ακόμη τα εγγόνια του Μάρκου Λύρα».
Από τις 12 μοναχές που είχαν φύγει τότε από τα σπίτια τους, πλέον στο Λύρειο ζουν μόνο οι πέντε. «Απεβίωσαν, αλλά εμείς συνεχίζουμε ακάθεκτες. Βέβαια αρκετές τρόφιμοι επέλεξαν να γίνουν μοναχές και έτσι βρίσκονται εδώ μαζί μας. Μας βοηθούν με τα παιδιά. Εχουμε 76 υπέροχα αγγελούδια που μας χρειάζονται και είμαστε δίπλα τους».
ΓΙΟΥΛΗ ΣΤΑΡΙΔΑ – Φωτ.: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΟΛΦΟΜΗΤΣΟΣ
Τραγωδίες πίσω από τα παιδικά χαμόγελα
Η συνάντησή μας με την αδελφή Δωροθέα πραγματοποιήθηκε στο «Αρχονταρίκι», που έχει δημιουργηθεί για να φιλοξενεί όσους σπεύδουν να προσφέρουν πολύτιμα δώρα. Τα παιδιά είναι φανερά ανυπόμονα. Περιμένουν παρέα. Οι μαθητές της Β' τάξης του Γυμνασίου Ραφήνας φτάνουν με πούλμαν και με χέρια γεμάτα σοκολάτες, παιχνίδια και ρούχα για να τα προσφέρουν στον Νίκο, τον Βασίλη, την Αλεξάνδρα, την Ελισάβετ, τον Χρήστο και τα «αδέλφια» τους. Γιατί αδέλφια νιώθουν όλα μεταξύ τους. Μόλις οι μικροί μαθητές του Λύρειου αντικρίζουν τους επισκέπτες, πέφτουν στην αγκαλιά τους τρέχοντας κι όλοι μαζί γίνονται μια παρέα. Τραγουδούν, παίζουν, γελούν... Μια μαθήτρια της Ραφήνας δεν αντέχει και ξεσπά σε κλάματα πέφτοντας στην αγκαλιά της φίλης της. Ξέρει ότι πίσω από αυτά τα παιδιά κρύβεται μια τραγική ιστορία. Οτι σε αυτά τα παιδιά η μοίρα στάθηκε σκληρή...
Ρωτάμε την αδελφή Δωροθέα για την ιστορία τους. Οι απαντήσεις της πλημμυρίζουν και τα δικά μας μάτια με δάκρυα... «Πριν από λίγες ημέρες έφτασαν εδώ τρία μικρά αγόρια. Το μεγαλύτερο εννέα ετών και το μικρότερο μόλις δύο. Οι γονείς τους σκοτώθηκαν σε τροχαίο δυστύχημα και η ηλικιωμένη γιαγιά δεν μπορούσε να τα φροντίσει. Πλέον το ένα φροντίζει το άλλο. Τα μικρά δείχνουν να μην καταλαβαίνουν το κακό που τα βρήκε, το μεγαλύτερο όμως το νιώθει. Προσπαθούμε να του απαλύνουμε την πληγή. Τι να σας πρωτοπώ... Πέντε κορίτσια, πέντε αδελφές, εγκαταλείφθηκαν εδώ από τους γονείς τους. Η μικρότερη 17 ημερών, η μεγαλύτερη 10 ετών...»
Ρωτάμε για έναν ξανθό άγγελο με πράσινα μάτια, που μας κοιτάζει κρυφά. «Είναι η 5χρονη Ελισάβετ. Ηταν μόλις μερικών ημερών όταν την πήραμε. Βρίσκεται εδώ με τη μεγάλη της αδελφή, την Αλεξάνδρα. Ολα τα παιδιά μας είναι ταλαιπωρημένα από τη ζωή. Βρίσκονται εδώ με εισαγγελική εντολή. Τα περισσότερα δεν έχουν γονείς, ενώ αυτά που έχουν τους βλέπουν σπάνια, έως και καθόλου».
Μια παιδική φωνή διακόπτει τη σκέψη μου. Είναι ο Νίκος, ένα από τα τρία αδέλφια που έχασαν σε τροχαίο τους γονείς τους. «Κυρία, κυρία, εσείς έχετε παιδί;» με ρωτάει. «Ναι, ένα αγοράκι λίγο μικρότερο από εσένα» του απαντώ και με αφοπλιστικό χαμόγελο μού λέει: «Αμα δεν του φέρει δώρο ο Αϊ-Βασίλης, πείτε του να μη στενοχωριέται. Θα του φέρουν τα σχολεία»!
Η αδελφή Δωροθέα χαμογελά και μου λέει σιγά: «Τα παιδιά μας, όταν βλέπουν μαθητές να τους επισκέπτονται, χαίρονται τόσο πολύ... Είναι σαν να παίρνουν ζωή».
Η ζωή στο Λύρειο
Στο Λύρειο Παιδικό Ιδρυμα οι μοναχές καλλιεργούν τα δικά τους λαχανικά, τα παιδιά διδάσκονται από εθελοντές δασκάλους, ενώ ένας ψυχολόγος έρχεται σε τακτική βάση, ώστε οι έφηβοι να μπορούν να συζητούν θέματα που δεν μπορούν να θιγούν με τις μοναχές «μητέρες» τους. Είναι ένα από τα μακροβιότερα ιδρύματα για εγκαταλειμμένα παιδιά στη χώρα και τα προστατεύει μέχρι την ενηλικίωση, την πλήρη επιμόρφωση και την οικογενειακή αποκατάστασή τους.
Τον Ιούλιο του 1995 η μεγάλη πυρκαγιά που κατέκαψε το δάσος της Πεντέλης κατέστρεψε μέσα σε τρεις εφιαλτικές ημέρες σχεδόν το σύνολο των εγκαταστάσεων του ιδρύματος. Πλήθος κόσμου κινητοποιήθηκε άμεσα, έδωσε απλόχερα τη βοήθειά του, συγκέντρωσε χρήματα, τρόφιμα, είδη
Αρωματίστηκε από
στις
Καταχωρήθηκε στο 
.jpg)
