Βλέποντας κάποτε ο ρώσος συγγραφέας Λέο Τολστόι, στον πρωινό του περίπατο, ένα καυκάσιο γεωργό να οργώνει το χτήμα του τραγουδώντας, κοντοστάθηκε λιγάκι να τον ρωτήσει από περιέργεια. «Πατριώτη…………….» λέει, «εάν ήξερες σίγουρα ότι θα πέθαινες απόψε, τι θα ‘κανες την υπόλοιπη μέρα;» «Α……… θα συνέχιζα το όργωμα μέχρι το σούρουπο», του απάντησε κεφάτα. «Για κοίτα ευτυχία……………!» μουρμούρισε ο Τολστόι, «τόσο πολύ αγαπά τη δουλειά του, π’ ακόμα και το θάνατο όταν πλησιάζει δεν φοβάται!»

Οι πεταλούδες που ζούνε περίπου δυο εικοσιτετράωρα, δουλεύουν κι αυτές ασταμάτητα πετώντας
απ’ ανθό σ’ ανθό, αφήνοντας αμέτρητα αβγά μέχρις ότου ξεψυχήσουν. Σίγουρα κάποια ύψιστη ευτυχία πρέπει να φέρνει η εντατική απασχόληση για ν’ αγαπιέται τόσο στοργικά…!

Παρατηρούμε και τα μικρά παιδάκια να κινούνται ασταμάτητα όταν είναι ξυπνητά. Πηδάνε, παίζουν, χορεύουν, φωνάζουν, μιμούνται, κλαίνε και ξεκαρδίζονται στα γέλια με το παραμικρό. Ότι κινείται στη φύση είναι ζωτικότερο και δεν μουχλιάζει η σκουριάζει γρήγορα, ούτε κι αρρωσταίνει τόσο εύκολα. Τουναντίον, οι ακίνητες πέτρες, τα ξεχασμένα εργαλεία και οι αργόσχολοι συνάνθρωποί μας, μουχλιάζουν, σκουριάζουν και φθείρονται γρηγορότερα. Όλα στη γη και στο σύμπαν κινούνται διαρκώς. Βρύσες, ποτάμια, αγέρας, σύγνεφα, άστρα, πλανήτες, ηλιακά συστήματα, γαλαξίες και φεγγάρια, τρέχουν και γυρίζουν σαν τη σβούρα χωρίς ξαπόσταμα.

Κάθε υγιής άνθρωπος αρέσκεται να κινείται δημιουργικά, σαν τα εργατικά μυρμήγκια και μελίσσια, διότι έτσι μόνο νοιώθει σωματικά υγιής και κοινωνικά προκομμένος. Ο Πλάτωνας έλεγε, «ποτέ μην εξασκείτε το νου σας μοναχό του, αλλά πάντα με το σώμα σας αντάμα». Σαν τα δίδυμα σιαμαία, όπου θα πάει το ένα, και τ’ άλλο υποχρεωτικά τ’ ακολουθεί.

Τι πολύτιμο πράμα που ‘ναι η εντατική απασχόλησης! Αλλά και τι καταστροφική συνήθεια είναι η χρόνια τεμπελιά! “Idle mind, devils garden” (Ο τεμπέλικος νους είναι ο κήπος του διαβόλου) λένε οι Εγγλέζοι. Όταν το σώμα και ο νους δεν κινούνται δημιουργικά, τότε αρχίζουν να ψάχνουν για περίσσια τροφή κι άλλες κακές συνήθειες. “Too much leisure and no work or play, makes Jack a dangerous bandit” (πολλή λούφα και καθόλου δουλειά ή παιχνίδι, κάνει το Τζιάκ επικίνδυνο λωποδύτη), λένε οι Αμερικάνοι.

Πριν από κάμποσο καιρό καθώς πλησίαζα τη συνταξιοδοτική μου ηλικία, απεφάσισα και εγώ να βγω πια σε σύνταξη. Είχα κουραστεί πια μετά από τα πολλά χρόνια σκληρής δουλειάς και νοσταλγούσα να ξεκουραστώ. Έχτισα ένα σπιτάκι σε μια βουνοπλαγιά αντίκρυ στη θάλασσα κι άρχισα να διαβάζω, να γράφω, να ασχολούμαι με λίγη κηπουρική και κοντινούς περίπατους. Το κάκου μου όμως δεν υπολόγισα σωστά τις βλαβερές συνέπειες που φέρνει η απότομη διακοπή της εντατικής απασχόλησης. Ο ύπνος μου δεν ήταν τώρα τόσο βαθύς, και δεν αισθανόμουνα ανανεωμένος τα πρωινά όπως όταν δούλευα. Ενοχλημένος για την ανεπιθύμητη αυτή μου εξέλιξη, απεφάσισα να κάνω κάτι παραπάνω σωματικά για να μη επιδεινώσω την υγεία μου περισσότερο. Αναζωπύρωσα τη θεραπευτική εργασία μου σε μικρότερη κλίμακα και την συνέδεσα παράλληλα με ενημερωτικές ομιλίες.

Θυμήθηκα κάποτε όταν διάβαζα τον Πλούταρχο να αναφέρει του Μέγα Αλέξανδρου τα χούγια. «Δεν έτρωγε καθόλου πρωινό ούτε και μεσημέρι όταν πολεμούσε, λέει, και δειπνούσε νωρίς τα βράδια, αλλά πολύ ελαφρά σαν είδος πρωινό του».

Δέκα χρόνια όμως αργότερα όταν η αυτοκρατορία του ξαπλώθηκε μέχρι τις μακρινές Ινδίες, επέστρεψε να ξεκουραστεί στα αρχικά αποικιακά του λημέρια. Έτρωγε, έπινε συχνότερα και χωράτευε με τους αξιωματικούς του καθημερινά. Δεν άντεξε όμως πολύ το Βασιλικό ραχάτι του, γιατί πέθανε πρώιμα στα τριάντα τρία (33) του χρόνια. Άκουσα διάφορες εκδοχές να λένε ότι πέθανε από ψηλό πυρετό, άλλοι από υπερβολικό πιοτό, πολλοί πως δηλητηριάστηκε απ’ αντιπάλους του, και μερικοί ότι υπέκυψε από τροπική ελονοσία. Σέβομαι όλες τις απόψεις, αλλά θέλω να πω και εγώ τη γνώμη μου.

‘Νομίζω ότι εάν είχε κι άλλες αποικίες να κατακτήσει πολεμώντας, σίγουρα θα ζούσε περισσότερο’. Το μυστικό της μακροζωίας βρίσκεται μόνο στην ελπίδα της δημιουργίας, κι όχι στην κλασσική τεμπελιά. Ζούμε για να δημιουργούμε, διότι αυτός είναι ο κύριος ανθρώπινος προορισμός μας.

Οι ακάματοι κηφήνες που τρώνε χαράμι μέλι στη κηρήθρα χωρίς να το συμπληρώνουν με καινούργιο απόθεμα, εκτελούνται εν ψυχρώ απ’ τα θηλυκά μελίσσια για καλύτερη οικονομία στην κυψέλη. Παρόμοια συμβαίνει και με τους τεμπέλικους χαρακτήρες, απωθούνται, αρρωσταίνουν κι αφαιρούνται απ’ τη ζωή νωρίτερα. Σαν χαλασμένα εξαρτήματα που δεν προσφέρουν ωφέλιμο έργο στον αργαλειό της κοσμικής εξέλιξης. Ακόμα και το πνεύμα απωθείται με τη χρόνια τεμπελιά, διότι επικοινωνεί μαζί μας μόνο όταν είμαστε σωματικά και ψυχονοητικά δημιουργικοί. “Laborare est orare” λέγανε οι Ρωμαίοι, δηλαδή, ‘εργασία είναι η λατρεία μου’.


Ίσως αυτό να εξηγεί και την αιτία που συχνά συναντάμε αργόσχολους κληρικούς και θεολόγους που είναι πνευματικά ασυντόνιστοι.

Δεν αμφιβάλω ότι μερικοί απ’ αυτούς μπορεί να είναι καλοί άνθρωποι, παρά την άγνοια τους, αλλά όχι όμως και πνευματικά συνδεδεμένοι. Η πνευματικότητα δεν έχει καμιά σχέση με τη υποδυόμενη καλοσύνη (καλά είναι και τα άψυχα πτώματα[1]), ούτε και με τη θεωρητική θεολογία. Το πνεύμα είναι αόρατη αιθέρια δύναμη που εισέρχεται μέσα μας, μόνο όταν η σωματική και η ψυχονοητική υγεία το επιτρέπουν (νους υγιής εν σώματι υγιή). Την αισθανόμαστε σαν είδος ζεστασιά που γαληνεύει ολόκληρο το σώμα απερίγραπτα.

Για να είναι όμως μια εργασία πνευματικά παραγωγική, πρέπει να είναι πρώτα ειλικρινής και να ικανοποιεί το νου και την ψυχή απόλυτα. Διαφορετικά, θα ‘ναι σαν είδος αγγαρείας που καταστρέφει ψυχονοητικά τον εργαζόμενο σαν ένα εξάρτημα που γυρίζει άσκοπα στη μηχανή. Καθένας μας γεννήθηκε με κάποιο επαγγελματικό κάλεσμα στη ζωή του που ονομάζεται ‘ταλέντο’, κι όταν ανακαλυφτεί, εκτελείται με αστείρευτο μεράκι κι αξιοζήλευτη τελειότητα. Αδικοχαμένα ψάχνομε να βρούμε δουλειά μακριά απ’ τη βιολογική αποστολή μας, διότι σπάνια τη βρίσκομε ευχάριστη και δημιουργική.

Τοποθετώντας τα χέρια και το νου μας στην έλξη της εσωτερικής μας φωνής, ανακαλύπτομε μονομιάς το ρυθμό της γήινης αποστολής μας. Σαν τα απεγνωσμένα ψάρια στη στεριά, που ξάφνου αγγίζοντας το ποτάμι, τη λίμνη ή τη θάλασσα αρχίζουν να ζουν πάλι και να κολυμπάνε ευτυχισμένα.

Τα χελιδόνια ενστικτωδώς κουβαλάνε τσαλιά και λάσπη από πηλό να χτίσουν τις φωλιές τους κάτω από στέγες και μπαλκόνια, κι είναι ευτυχισμένα.

Οι πελαργοί διαλέγουν χόρτα και βέργες αντοχής να πλέξουν τη δική τους κατοικία στα ψηλά καμπαναριά, κι είναι επίσης ευτυχισμένοι.

Ποια είναι άραγε η ποιο ύψιστη ανθρώπινη ευτυχία; «το γνώθι σ’ αυτόν», λέγανε οι αρχαίοι πρόγονοί μας, αλλά αυτό κατορθώνεται μόνον όταν έχουμε ως αχώριστο σύντροφο την άσβεστη αγάπη για αχόρταγη δημιουργία.

Δρ Δημήτρης Καραλής
Hermanus-Western Cape
Νότιος Αφρική
http://diasporic.org/2011/01/dimitri-karalis/the-secret-of-happiness/