“Είναι τιμή μου να βρίσκομαι σήμερα κοντά σας τη μέρα της αποφοίτησής σας από ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Δεν αποφοίτησα ποτέ από το πανεπιστήμιο. Για να είμαι ειλικρινής, η παρουσία μου εδώ είναι ό,τι κοντινότερο έχω ζήσει σε αποφοίτηση. Θέλω να σας πω τρεις ιστορίες από τη ζωή μου. Αυτό μόνο. Όχι τίποτα φοβερό. Μόνο τρεις ιστορίες.
Η πρώτη ιστορία είναι για το πώς συνδέονται οι τελείες...
Εγκατέλειψα τις σπουδές μου στο Reed College μετά τους πρώτους 6 μήνες, αλλά παρέμεινα εκεί για
18 μήνες ακόμα πριν πραγματικά το παρατήσω. Γιατί το εγκατέλειψα;
Όλα ξεκίνησαν προτού γεννηθώ. Η βιολογική μου μητέρα ήταν μια νέα, ανύπαντρη φοιτήτρια και αποφάσισε να με δώσει για υιοθεσία. Ήταν απόλυτη στο ότι ήθελε να με υιοθετήσουν άνθρωποι με πανεπιστημιακή μόρφωση, οπότε όλα είχαν κανονιστεί να υιοθετηθώ από έναν δικηγόρο και τη γυναίκα του. Μόνο, που μόλις βγήκα, αποφάσισαν τελευταία στιγμή ότι στην πραγματικότητα ήθελαν κορίτσι. Έτσι, οι γονείς μου, που βρισκόντουσαν σε λίστα αναμονής έλαβαν ένα τηλεφώνημα μέσα στη νύχτα, όπου τους ρώτησαν: “Ξαφνικά έχει προκύψει ένα μωρό αγοράκι. Το θέλετε;”. Απάντησαν “φυσικά”. Η βιολογική μου μητέρα έμαθε αργότερα ότι η μητέρα μου δεν είχε πάρει ποτέ το πτυχίο της από το πανεπιστήμιο και ο πατέρα μου το απολυτήριο λυκείου. Αρνήθηκε να υπογράψει τα τελικά χαρτιά της υιοθεσίας. Άλλαξε γνώμη μερικούς μήνες αργότερα όταν οι γονείς μου της υποσχέθηκαν ότι θα με έστελναν οπωσδήποτε στο πανεπιστήμιο.
Δεκαεφτά χρόνια αργότερα, όντως πήγα στο πανεπιστήμιο. Αφελώς όμως, διάλεξα ένα που ήταν τόσο ακριβό, όσο το Στάνφορντ, με αποτέλεσμα όλες οι οικονομίες των γονιών μου –που ανήκαν στην εργατική τάξη- να πάνε στα δίδακτρά μου. Μετά από έξι μήνες, θεώρησα ότι δεν άξιζε τον κόπο και τα χρήματα. Δεν είχα ιδέα τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου, και δεν καταλάβαινα με ποιον τρόπο θα μπορούσε το πανεπιστήμιο να με βοηθήσει να το βρω. Εν τω μεταξύ, εξαφάνιζα τα λεφτά που μάζευαν οι γονείς μου όλη τους τη ζωή. Έτσι, αποφάσισα να το παρατήσω, με την πεποίθηση ότι όλα στο τέλος θα πήγαιναν καλά. Τότε, ήταν αρκετά τρομακτική απόφαση, αλλά κοιτώντας πίσω, ξέρω ότι ήταν μια από τις καλύτερες που πήρα. Από τη στιγμή που εγκατέλειψα την προοπτική πτυχίου, μπορούσα να σταματήσω να παρακολουθώ τα απαιτούμενα μαθήματα που δεν με ενδιέφεραν και άρχισα να πηγαίνω σε όσα μου φαίνονταν ελκυστικά.
Δεν ήταν τόσο ρομαντικά όλα όσο ακούγονται. Εφόσον δεν είχα δωμάτιο σε φοιτητική εστία, κοιμόμουνα στα πατώματα των δωματίων φίλων μου, μάζευα μπουκάλια Coca Cola για κουπόνια φαγητού των 5 δολαρίων και περπατούσα 11χλμ από τη μια άκρη της πόλης στην άλλη κάθε Κυριακή βράδυ για να φάω ένα αξιοπρεπές γεύμα στο ναό του Χάρε Κρίσνα. Το λάτρευα. Και πολλά από τα πράγματα που ανακάλυψα τυχαία ακολουθώντας την περιέργεια και το ένστικτό μου αποδείχτηκαν αργότερα ανεκτίμητα. Να σας δώσω ένα παράδειγμα:
Το Reed College εκείνη την εποχή είχε ίσως το καλύτερο μάθημα καλλιγραφίας στη χώρα. Μέσα το campus κάθε πόστερ, κάθε ετικέτα σε κάθε συρτάρι ήταν υπέροχα γραμμένα σε καλλιγραφικά. Επειδή τα είχα παρατήσει και δεν ήμουν υποχρεωμένος να παρακολουθώ τα κανονικά μαθήματα, αποφάσισα να παρακολουθήσω την καλλιγραφία για να μάθω κι εγώ να γράφω έτσι. Έμαθα για τις γραμματοσειρές serif και san serif, για την ποικιλία στα μεγέθη των κενών μεταξύ διαφορετικών συνδυασμών γραμμάτων, και για όλα όσα κάνουν την καλή τυπογραφία, καλή. Το μάθημα ήταν υπέροχο, ιστορικό, καλλιτεχνικά διακριτικό, με τρόπο που καμία θετική επιστήμη δε διαθέτει και το έβρισκα συναρπαστικό.
Τίποτα από όσα έμαθα εκεί δεν είχε προοπτική για πρακτική εφαρμογή στη ζωή μου. Όμως δέκα χρόνια αργότερα, όταν σχεδίαζα τον πρώτο Macintosh υπολογιστή, μου ξαναήρθαν στο μυαλό. Και τα βάλαμε όλα μέσα στο Mac. Ήταν ο πρώτος υπολογιστής με όμορφη τυπογραφία. Αν δεν είχα ποτέ παρακολουθήσει αυτό το ένα μάθημα στο πανεπιστήμιο, το Mac δεν θα είχε ποτέ διαφορετικές γραμματοσειρές ή γράμματα με σωστό διάκενο. Και, καθώς τα Windows απλώς αντέγραψαν το Mac, είναι πολύ πιθανό, κανένας προσωπικός υπολογιστής να μην τα είχε σήμερα. Αν δεν είχα παρατήσει ποτέ τις σπουδές μου, δεν θα είχα παρακολουθήσει ποτέ το μάθημα καλλιγραφίας και οι υπολογιστές μπορεί να μην είχαν την τυπογραφία που πλέον έχουν. Προφανώς, ήταν αδύνατο τότε να συνδέσω τις τελείες όσο ήμουν στο πανεπιστήμιο. Αλλά το τελικό σχήμα ήταν πολύ, πολύ ξεκάθαρο κοιτώντας πίσω, δέκα χρόνια μετά.
Σας το ξαναλέω. Δεν γίνεται να συνδέσετε τις τελείες κοιτώντας μπροστά. Μπορείτε να το κάνετε μόνο κοιτώντας πίσω. Έτσι, πρέπει απλώς να έχετε πίστη ότι με κάποιο τρόπο, όλα τα επιμέρους στοιχεία της ζωής σας, κάπως θα συνδεθούν μεταξύ τους στο μέλλον. Πρέπει να πιστεύετε σε κάτι –στο ένστικτό σας, στη ζωή, στο κάρμα, σε οτιδήποτε. Αυτή η προσέγγιση δεν με έχει ποτέ απογοητεύσει, αντίθετα έχει κάνει τη διαφορά στη ζωή μου.
Η δεύτερη ιστορία μου αφορά την αγάπη και την απώλεια.
Ήμουν τυχερός –βρήκα νωρίς στη ζωή μου τι αγαπούσα να κάνω. Μαζί με τον Woz ξεκινήσαμε την Apple στο γκαράζ των γονιών μου όταν ήμουν 20 χρονών. Δουλέψαμε σκληρά και σε 10 χρόνια η Apple είχε μεγαλώσει από ένα ντουέτο σε ένα γκαράζ σε μια εταιρία αξίας 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων με πάνω από 4.000 υπαλλήλους. Είχαμε μόλις κυκλοφορήσει το ωραιότερο δημιούργημά μας –το Macintosh- ένα χρόνο πριν, κι εγώ είχα μόλις κλείσει τα 30. Και μετά απολύθηκα. Πως γίνεται να απολυθείς από μια εταιρία που εσύ ίδρυσες; Καθώς η Apple αναπτυσσόταν, προσλάβαμε κάποιον που θεωρούσα πολύ ταλαντούχο και ικανό να διευθύνει την εταιρία μαζί με εμένα. Για τον πρώτο χρόνο και κάτι, όλα πήγαιναν καλά. Μετά όμως, τα οράματά μας για το μέλλον άρχισαν να διαφοροποιούνται και τελικά επήλθε η ρήξη. Όταν τα σπάσαμε, το διοικητικό συμβούλιο πήρε το μέρος του. Έτσι, στα 30, με πέταξαν έξω. Και με πολύ δημόσιο τρόπο. Το επίκεντρο της ενήλικης ζωής μου είχε χαθεί και το συναίσθημα ήταν συντριπτικό.
Δεν ήξερα τι να κάνω για μερικούς μήνες. Ένιωθα ότι είχα απογοητεύσει πλήρως την προηγούμενη γενιά επιχειρηματιών –ότι είχα ρίξει τη σκυτάλη καθώς μου την έδιναν. Συναντήθηκα με τον David Packard και τον Bob Noyce και προσπάθησα να απολογηθώ που τα είχα καταστρέψει όλα. Ήμουν μια δημόσια αποτυχία και σκεφτόμουν μέχρι και να εξαφανιστώ από την Valley. Εκεί, άρχισα ξαφνικά να συνειδητοποιώ κάτι –αγαπούσα ακόμα τη δουλειά μου. Το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα στην Apple δεν είχε αλλάξει αυτό το γεγονός ούτε στο ελάχιστο. Με είχαν απορρίψει, αλλά εγώ ήμουν ακόμη ερωτευμένος. Και έτσι, αποφάσισα να ξεκινήσω πάλι από την αρχή.
Τότε, δεν μπορούσα να το δω, αλλά όπως εξελίχθηκαν οι καταστάσεις, η απόλυσή μου από την Apple ήταν ό,τι καλύτερο μου συνέβη ποτέ. Το βάρος της επιτυχίας αντικαταστάθηκε από την ελαφρότητα του να είσαι και πάλι αρχάριος, πιο αβέβαιος για τα πάντα. Με απελευθέρωσε και με έβαλε στην πιο δημιουργική περίοδο της ζωής μου.
Στα επόμενα πέντε χρόνια, ξεκίνησα μια εταιρία, τη Next, άλλη μια εταιρία, την Pixar και ερωτεύθηκα μια εκπληκτική γυναίκα που μετά θα γινόταν σύζυγός μου. Η Pixar δημιούργησε την πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων, το Toy Story, και σήμερα αποτελεί το πιο επιτυχημένο animation στούντιο στον πλανήτη. Έπειτα, τα γεγονότα πήραν απροσδόκητη τροπή και η Apple αγόρασε τη Next, εγώ επέστρεψα στην Apple και η τεχνολογία που είχαμε αναπτύξει στη Next βρίσκεται στην καρδιά της πρόσφατης αναγέννησης της Apple. Με τη Laurene αποκτήσαμε και μια υπέροχη οικογένεια.
Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε συμβεί αν δεν είχα απολυθεί από την Apple. Ήταν ένα φάρμακο με απαίσια γεύση, αλλά υποθέτω ότι τελικά ο ασθενής το είχε ανάγκη. Καμιά φορά η ζωή σε χτυπάει στο κεφάλι με τούβλο. Μη χάνετε την πίστη σας. Είμαι πεπεισμένος ότι το μόνο πράγμα που με κράτησε στο παιχνίδι, ήταν η αγάπη μου για αυτό που έκανα. Πρέπει να ψάξετε να βρείτε αυτό που αγαπάτε. Και αυτό ισχύει για τη δουλειά και για τους εραστές σας. Η δουλειά θα καλύψει ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής σας και ο μόνος τρόπος να είστε πραγματικά ικανοποιημένοι, είναι να διαπράττετε αυτό που εσείς οι ίδιοι θα θεωρείτε εξαιρετικό έργο. Και ο μόνος τρόπος να παράγετε εξαιρετικό έργο είναι να αγαπάτε αυτό που κάνετε. Αν δεν το έχετε βρει ακόμα, συνεχίστε να ψάχνετε. Μη συμβιβάζεστε. Όπως και με τους έρωτες, όταν το βρείτε, θα το καταλάβετε. Και όπως κάθε υπέροχη σχέση, γίνεται όλο και καλύτερη με το πέρασμα των χρόνων. Οπότε, συνεχίστε να ψάχνετε μέχρι να το βρείτε. Μη συμβιβάζεστε.
Η τρίτη μου ιστορία είναι για το θάνατο.
Όταν ήμουν 17, διάβασα μια ατάκα που πήγαινε κάπως έτσι: “Άμα ζεις την κάθε σου μέρα σα να είναι η τελευταία, κάποια στιγμή θα βρεθείς να έχεις απόλυτο δίκιο”. Μου έκανε εντύπωση και από τότε, τα τελευταία 33 χρόνια, κοιτάζω κάθε πρωί στον καθρέφτη και ρωτάω τον εαυτό μου: «Αν σήμερα ήταν η τελευταία μέρα της ζωής μου, θα ήθελα να κάνω αυτό που πρόκειται να κάνω σήμερα;». Και όποτε η απάντηση ήταν “’Όχι” για πολλές μέρες στη σειρά, ήξερα ότι κάτι έπρεπε να αλλάξω.
Το να θυμάμαι διαρκώς ότι σύντομα θα πεθάνω είναι το πιο χρήσιμο εργαλείο που έχω ποτέ βρει, ως βοήθημα στο να πάρω τις μεγάλες αποφάσεις στη ζωή μου. Γιατί σχεδόν τα πάντα –όλες οι έξωθεν προσδοκίες, οι περηφάνιες, οι φόβοι της αποτυχίας και του εξευτελισμού – όλα αυτά τα πράγματα εκμηδενίζονται μπροστά στην πιθανότητα του θανάτου, αφήνοντας χώρο μόνο για όσα είναι αληθινά σημαντικά. Το να θυμάσαι πάντα ότι μια μέρα θα πεθάνεις είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγεις την παγίδα της σκέψης ότι έχεις κάτι να χάσεις. Είσαι ήδη γυμνός. Δεν υπάρχει λόγος να μην ακολουθήσεις την καρδιά σου.
Περίπου πριν έναν χρόνο μου διέγνωσαν καρκίνο. Έκανα αξονική στις 7.30 το πρωί και έδειξε ξεκάθαρα όγκο στο πάγκρεάς μου. Δεν ήξερα καν τι είναι το πάγκρεας. Οι γιατροί μου είπαν ότι ήταν σχεδόν σίγουροι ότι επρόκειτο για μη θεραπεύσιμη μορφή καρκίνου και ότι η διάρκεια ζωής που είχα ήταν από τρεις ως έξι μήνες. Ο γιατρός μου με συμβούλεψε να γυρίσω σπίτι και να βάλω τις υποθέσεις μου σε τάξη, που είναι η ιατρική κωδική ονομασία του “ετοιμάσου να πεθάνεις”. Σημαίνει ότι πρέπει να προσπαθήσεις να πεις στα παιδιά σου όλα όσα θα τους έλεγες σε διάρκεια μιας δεκαετίας μέσα σε λίγους μόνο μήνες.
Σημαίνει ότι πρέπει να είσαι σίγουρος ότι τα πάντα είναι εν τάξει, ώστε να μην διαταραχθεί η ζωή της οικογένειάς σου. Σημαίνει ότι πρέπει να πεις τα αντίο σου.
Έζησα μια ολόκληρη μέρα με αυτή τη διάγνωση. Αργότερα το ίδιο βράδυ μου έκαναν βιοψία. Έχωσαν ένα ενδοσκόπιο μέσα στο λαιμό μου, το πέρασαν από το στομάχι μου μέσα στο έντερό μου, έβαλαν μια βελόνα στο πάγκρεάς μου και πήραν μερικά κύτταρα από τον όγκο. Ήμουν ναρκωμένος, αλλά η γυναίκα μου, που ήταν εκεί, μου είπε ότι μόλις είδαν τα κύτταρα κάτω από μικροσκόπιο οι γιατροί άρχισαν να κλαίνε γιατί αποδείχτηκε μια πολύ σπάνια μορφή καρκίνου του πάγκρεας που θεραπεύεται με εγχείρηση. Έκανα την εγχείρηση και τώρα είμαι καλά.
Αυτή ήταν η πιο κοντινή μου αναμέτρηση με το θάνατο και ελπίζω και η τελευταία για μερικές ακόμα δεκαετίες. Έχοντας επιβιώσει από αυτό, μπορώ να σας πω το εξής με λίγη περισσότερη βεβαιότητα από τότε που ο θάνατος ήταν μια χρήσιμη, αλλά καθαρά θεωρητική ιδέα:
Κανείς δε θέλει να πεθάνει. Ακόμα και αυτοί που θέλουν να πάνε στον παράδεισο δε θέλουν να πεθάνουν για να φτάσουν εκεί. Ωστόσο, ο θάνατος είναι ο μόνος προορισμός κοινός για όλους μας. Κανείς ποτέ δεν τον έχει ξεγελάσει. Και έτσι πρέπει να συμβαίνει, γιατί ο Θάνατος είναι ίσως η καλύτερη εφεύρεση της Ζωής. Είναι ο παράγοντας αλλαγής της Ζωής. Καθαρίζει τα παλιά για να κάνει χώρο για τα νέα. Αυτή τη στιγμή, το νέο είστε εσείς, αλλά κάποια μέρα, όχι πολύ μακριά από τη σημερινή, θα γίνετε σιγά-σιγά το παλιό και η Ζωή θα σας ξεφορτωθεί. Συγγνώμη που είμαι τόσο μακάβριος, αλλά είναι αλήθεια.
Ο χρόνος σας είναι περιορισμένος, οπότε μην το ξοδέψετε ζώντας τη ζωή κάποιου άλλου. Μην παγιδεύεστε σε δόγματα –που σημαίνει να ζείτε με τα αποτελέσματα της σκέψης άλλων ανθρώπων. Μην αφήνετε τη φασαρία από τις γνώμες των άλλων να πνίξουν τη δική σας εσωτερική φωνή. Και, ακόμα πιο σημαντικό, να έχετε το κουράγιο να ακολουθήσετε την καρδιά και τη διαίσθησή σας. Με κάποιο τρόπο αυτές ξέρουν ήδη τι θέλετε αληθινά να γίνετε στη ζωή σας. Όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα.
Όταν ήμουν νέος, υπήρχε μια εξαιρετική έκδοση που λεγόταν, The Whole Earth Catalog, και ήταν μια από τις βίβλους της γενιάς μου. Ήταν δημιούργημα ενός τύπου, του Στιούαρτ Μπραντ που ζούσε όχι μακριά από εδώ, στο Menlo Park και το έφερε στη ζωή χάρη στην ποιητική του ικανότητα. Αυτό έβγαινε στα τέλη των ‘60ς, πριν οι προσωπικοί υπολογιστές και η ηλεκτρονική γραφιστική υπάρξουν, οπότε ήταν όλο φτιαγμένο με γραφομηχανές, ψαλίδια και Polaroid φωτογραφίες. Ήταν σαν Google σε χάρτινη μορφή, 35 χρόνια πριν καν εμφανιστεί το Google. Ήταν ιδεαλιστικό και γεμάτο ωραία εργαλεία και μεγάλες ιδέες.
O Στιούαρτ και η ομάδα του έβγαλαν αρκετά τεύχη του The Whole World Catalog, και όταν είχε ολοκληρώσει τον κύκλο του, έβγαλαν ένα τελευταίο τεύχος. Ήταν στα μέσα των ‘70ς και ήμουν περίπου στην ηλικία σας. Στο οπισθόφυλλο αυτού του τελευταίου τεύχους ήταν μια φωτογραφία ενός εξοχικού δρόμου νωρίς το πρωί, από αυτούς τους δρόμους που μπορεί να έκανες οτοστόπ άμα ήσουν περιπετειώδης. Από κάτω ήταν γραμμένο το εξής: “Μείνε πεινασμένος, μείνε χαζοχαρούμενος”. Ήταν το αποχαιρετιστήριο μήνυμά τους πριν αποχωρήσουν. Μείνε πεινασμένος. Μείνε χαζοχαρούμενος. Και εγώ πάντα αυτό εύχομαι για τον εαυτό μου. Και τώρα, καθώς αποφοιτείτε για να κάνετε νέα αρχή, το εύχομαι και για εσάς.
Μείνετε πεινασμένοι. Μείνετε χαζοχαρούμενοι.
Σας ευχαριστώ όλους πολύ.
πηγη
Αρωματίστηκε από
στις
Καταχωρήθηκε στο 
.jpeg)
No Response to "...Μια Υπέροχη Ομιλία...."
Δημοσίευση σχολίου