Γειτονιά στο Λονδίνο; Οχι. Η λεγόμενη «πόλη του Τάμεση» στη Σανγκάη.

Εννέα γειτονιές-δορυφόροι γύρω από την Σανγκάη, η καθεμιά στο στυλ μιας ξένης χώρας
Ο σύγχρονος δυτικός κόσμος έχει υιοθετήσει γερά ριζωμένες πλευρές του κινέζικου πολιτισμού, της κινεζικής θρησκευτικής παράδοσης και τρόπου ζωής. Διαλογισμός, φαγητό, βελονισμός και παραδοσιακή ιατρική, ακόμη και κινεζικό ωροσκόπιο είναι κοινός τόπος στη Δύση. Γιατί λοιπόν μία χώρα με τόσο σημαντικό πολιτιστικό υπόβαθρο και οικονομική δύναμη, να αντιγράφει μανιωδώς κτίρια, μνημεία ακόμα και ολόκληρες πόλεις της Ευρώπης και της Αμερικής ;
Η λεγόμενη «Πόλη του Τάμεση» είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Κτίστηκε στη Σανγκάη ως
μέρος του σχεδίου «Μία μεγαλούπολη - εννέα πόλεις». Η ιδέα ήταν να χτιστούν εννέα γειτονιές-δορυφόροι γύρω από την Σανγκάη, η καθεμιά στο στυλ μιας ξένης χώρας.

Μπαίνοντας στην «Πόλη του Τάμεση», το χαοτικό περιβάλλον της κινεζικής μεγαλούπολης εξαφανίζεται. «Έχει σχεδόν αυτήν την ονειρική ποιότητα των ευρωπαϊκών πόλεων» λέει ο Τόνι Μακ Κέι, Βρετανός αρχιτέκτονας και σχεδιαστής της «βρετανικής» αυτής γειτονιάς. Το 2001, όταν έφτασε για πρώτη φορά στο προάστιο Σοντζιάνγκ , όπου βρίσκεται αυτός ο οικισμός-αντίγραφο, είχε βρει απλώς μια ερημιά με κατοίκους πουλερικά: κότες και πάπιες. Σήμερα υπάρχουν πλακόστρωτα δρομάκια, σπίτια από κόκκινο τούβλο και ξύλο και, φυσικά, λονδρέζικες παμπ.

Ωστόσο ο ίδιος ο αρχιτέκτονας δεν είναι ικανοποιημένος.  «Τελικά, κάτι δεν μοιάζει σωστό με αυτές τις απομιμήσεις. Οι αναλογίες δεν είναι σωστές. Για παράδειγμα, μερικά σπίτια είναι εξαόροφα και τα παράθυρα των εκκλησιών απλά δεν μοιάζουν σωστά. Επίσης η χρήση πολλών υλικών είναι λάθος, δεν θα χρησιμοποιούνταν ποτέ με αυτό τον τρόπο τα υλικά σε μια αυθεντική βρετανική εκκλησία», λέει ο Μακ Κέι.

Αντίγραφα του πύργου του Άιφελ , της γέφυρας του Λονδίνου ακόμα και του πασίγνωστου πριΐστορικού μνημείου του Στόουνχετζ βρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορα μέρη της Κίνας.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν παραδείγματα της «μανίας» αυτού του φαινομένου που η Μπιάνκα Μπόσκερ , συγγραφέας του βιβλίου «Αυθεντικά Αντίγραφα : Aρχιτεκτονικός Μιμητισμός στην Σύγχρονη Κίνα», αποκαλεί «dublitecture» ( σε ελεύθερη απόδοση «διπλο-τεκτονική» ).

Η Κίνα δεν είναι η μόνη χώρα που καλλιεργεί την «διπλο-τεκτονική». Πριν από 150 χρόνια οι Η.Π.Α. αποτέλεσαν κοιτίδα μίμησης, αντιγραφής και συχνά παραποίησης, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, σήμερα, το Λας Βέγκας.

Ενώ πολλοί δυτικοί θεωρούν την αρχιτεκτονική του μιμητισμού κακόγουστη, στα μάτια των περισσότερων Κινέζων μοιάζει όμορφη.  Πολλές μεγάλες πόλεις στην Κίνα διαθέτουν ένα προάστιο-αντίγραφο δυτικής πόλης.

«Η κουλτούρα της αντιγραφής στην Κίνα είναι πολύ διαφορετική από εκείνη της Δύσης, όπου το να αντιγράψεις κάτι αποτελεί ταμπού και πρέπει να αποφεύγεται με κάθε κόστος. Στην Κίνα η απομίμηση αποτελεί μορφή «μαεστρίας» και όχι μόνο δεν αποφεύγεται, αλλά ενθαρρύνεται, καθώς θεωρείται απότιση φόρου τιμής σε κάτι ξένο και αξιοσέβαστο» εξηγεί η Μπόσκερ.

Το φαινόμενο του αρχιτεκτονικού μιμητισμού στην Κίνα έχει τις ρίζες του στον τρίτο αιώνα π.Χ. όταν ο αυτοκράτορας Κίν Σιν Χουάνγκ νίκησε πολλά αντίπαλα βασίλεια και διέταξε να χτιστούν απομιμήσεις από τα παλάτια κάθε υποταγμένου βασιλείου.

Ποιοι είναι ωστόσο οι βαθύτεροι λόγοι που οδηγούν την Κίνα σε αυτή την τακτική ;

Μια πρώτη ερμηνεία αποτελεί η ανάγκη της επίδειξης πλούτου και δύναμης από την μεσαία τάξη και τους νεόπλουτους που θέλουν να να επιδείξουν τις νεοαποκτηθείσες περιουσίες τους αντιγράφοντας ένα έτοιμο μοντέλο κοινωνικής ευημερίας και ιστορικής διαδρομής. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι και στην αρχιτεκτονική ο κινεζικός πολιτισμός έχει επιδείξει εξαίρετα δείγματα, όπως οι Κλασσικοί Κήποι του Σούζου και η Απαγορευμένη πόλη του Πεκίνου.

Ταυτόχρονα πολλοί νέοι Κινέζοι αποζητούν τον μοντερνισμό. Θέλει κτήρια που να αντικατοπτρίζουν τον τρόπο ζωής τους, τα έσοδα, τα γκάτζετ και την διασκέδασή τους. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το υπό κατασκευήν εξαιρετικά μοντέρνο σύμπλεγμα τριών πύργων Γουάντζινγκ Σόχο (Wangjing Soho project) στα περίχωρα του Πεκίνου, το οποίο χτίζεται υπό την επίβλεψη της διάσημης Βρετανό-ιρακινής αρχιτεκτόνισσας Ζάχα Χατνίντ.

Ωστόσο εδώ οι Κινέζοι πέφτουν θύματα της μανίας τους για αντιγραφή: ένα εντυπωσικά παρόμοιο σύμπλεγμα πύργων χτίζεται - με πιο γρήγορους ρυθμούς -, στην πόλη Τσονγκίνγκ. Και δεν αποκλείεται το κτήριο-αντίγραφο να...τελειώσει πριν από το αυθεντικό !