Ενας Εσταυρωμένος χωρίς μακριά μαλλιά αλλά και χωρίς αγκάθινο στεφάνι, καρφιά και αίμα να αναβλύζει από τις πληγές του είναι «Ο Χριστός του Αγίου Ιωάννη του Σταυρού» (1951) του Σαλβαδόρ ΝταλίΚι όμως, αυτή η εκδοχή του Χριστού πάνω στον σταυρό χωρίς να μας δείχνει καν το πρόσωπό Του είναι μια από τις πιο συγκλονιστικές στην ιστορία της τέχνης. Αντίθετα απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς, ο Νταλί ζωγράφισε αυτόν τον πίνακα όταν είχε πλέον εγκατασταθεί στην Ισπανία του Φράνκο, όχι για να κολακέψει τον δικτάτορα και τα συντηρητικά του γούστα, αλλά περισσότερο

για να σοκάρει με μια κίνηση μετα-αβανγκάρντ: η συμφιλίωση με την εκκλησιαστική παράδοση ήταν άλλη μια εκκεντρικότητα του μεγάλου καλλιτέχνη

Η συνηθισμένη απεικόνιση του Ιησού στην τέχνη είναι μια ευγενική φιγούρα που υπομένει στωικά τον σταυρό του μαρτυρίου - Υπάρχουν όμως και κάποιοι που επέλεξαν να Τον ζωγραφίσουν διαφορετικά - Δεν πέρασαν απαρατήρητοι.

Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο ο Ιησούς είναι φιλικός με τις γυναίκες και τους φτωχούς. Στο κατά Ιωάννην είναι προσανατολισμένος λιγότερο στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα και περισσότερο στην εσωτερική σοφία. Στην τέχνη προτιμάται θριαμβευτής, ευγενής και ίσως συχνότερα στον σταυρό του μαρτυρίου.

Υπάρχουν όμως και διάφοροι που τόλμησαν να τον απεικονίσουν διαφορετικά. Και καθεμιά από τις παραλλαγές έχει αντιμετωπιστεί με οργή, εκδικητικότητα, διώξεις. Οταν ο Ρόναλντ Χάρισον ζωγράφισε τον Χριστό μαύρο, το απαρτχάιντ βρισκόταν στο ζενίθ του. Ηταν το 1962 και ο δικός του Ιησούς δεν διέθετε ένα τυχαίο πρόσωπο αλλά εκείνο του Αλμπερτ Λουτούλι, προέδρου του παράνομου Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (είχε κηρυχθεί εκτός νόμου από την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής), στον οποίο είχε απονεμηθεί το Νομπέλ Ειρήνης το 1960. Οι δε στρατιώτες στα πόδια του ήταν «ο αρχιτέκτονας του απαρτχάιντ», πρωθυπουργός της Νότιας Αφρικής Χένρικ Φερβούρντ, και ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Τζον Βόρστερ. Ο Χάρισον συνελήφθη και βασανίστηκε εξαιτίας του συγκεκριμένου έργου, το οποίο απαγορεύτηκε στη Νότια Αφρική. Σήμερα έχει επιστραφεί στην πατρίδα του δημιουργού του και ένα αντίγραφο του πίνακα είναι αναρτημένο στο Nelson Mandela Foundation.

Ο καναδός γλύπτης Τίμοθι Σμαλτζ, ο οποίος δημιουργεί έργα θρησκευτικού περιεχομένου, δεν επεδίωκε ούτε να προκαλέσει ούτε να στηλιτεύσει όταν Τον φαντάστηκε άστεγο, τυλιγμένο σε μια κουβέρτα, ξαπλωμένο πάνω σε ένα παγκάκι. «Δεν είναι ειρωνικό;» διερωτήθηκε ο καλλιτέχνης όταν καθεδρικοί ναοί σε Καναδά και Αμερική αρνήθηκαν να εκθέσουν το γλυπτό του. «Ο Χριστός δεν είχε σπίτι και ήταν ο φτωχότερος όλων μας». Αν το σεμνό και ταπεινό αυτό γλυπτό απορρίφθηκε με διακριτικότητα, δεν συνέβη βεβαίως το ίδιο με το έργο του ούτως ή άλλως «αιρετικού» καλλιτέχνη Αντρές Σεράνο. Το «Piss Christ» (1987) ήταν αυτό ακριβώς που μαρτυρά ο τίτλος του: μια φωτογραφία του Εσταυρωμένου βουτηγμένη στα ούρα του καλλιτέχνη. Ποιος είδε τους οργισμένους χριστιανούς και δεν τους φοβήθηκε... Ο γερουσιαστής Τζέσι Χελμς ξεκίνησε σταυροφορία για να κοπεί ο προϋπολογισμός του National Endowment for the Arts, το οποίο είχε χρηματοδοτήσει τον Σεράνο, ενώ πρόσφατα στη Γαλλία οι φύλακες της γκαλερί όπου είχε αναρτηθεί το έργο δέχθηκαν απειλές κατά της ζωής τους και σημειώθηκαν χτυπήματα με σφυρί από τέσσερις «πιστούς» οι  οποίοι κατέστρεψαν το έργο, όπως εξάλλου συμβαίνει σχεδόν κάθε φορά που εκτίθεται.

«Η κεφαλή του Ιησού» του Γουόρνερ Σάλμαν χρονολογείται στις αρχές της δεκαετίας του '40

Ο δημιουργός της πιο γνωστής ίσως εικόνας του Χριστού - φτάνει να αναλογιστεί κανείς ότι έχουν πωληθεί μέχρι σήμερα 500 εκατομμύρια αντίτυπά της - ήταν εικονογράφος και ζωγράφιζε για διαφημίσεις. Ο Σάλμαν προσπαθούσε καιρό να δημιουργήσει ένα πορτρέτο του Χριστού, ιδανικό για να προσεγγίσει η Εκκλησία τους νέους, αλλά δεν τα κατάφερνε μέχρις ότου είδε στον ύπνο του αυτή τη γλυκιά εικόνα η οποία έχει χαρακτηριστεί και η «ανδρόγυνη εκδοχή» του Κυρίου. Αμφιβάλλουμε ότι ήταν στις προθέσεις του Σάλμαν

Ο μεξικανός μουραλίστας Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο ζωγράφισε τον Χριστό κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν του ιδεολογικού αναβρασμού και της πολιτικής αφύπνισης που επικρατούσε στη χώρα

«Ο Χριστός καταστρέφει τον σταυρό του» (1932-1934), όπως θα έκανε κάθε μαχόμενος επαναστάτης ο οποίος αγωνίζεται για το συλλογικό καλό και γνωρίζει ότι πρέπει να ξεριζώσει συθέμελα ό,τι τον καταπιέζει και τον συνδέει με το παρελθόν. Περίπου δέκα χρόνια αργότερα, θα ζωγραφίσει τον Χριστό, ηλικιωμένο και απηυδισμένο, να γκρεμίζει τον σταυρό με ένα τσεκούρι 

Η «Σταύρωση» (1597-1600) του Ελ Γκρέκο ή μία από τις διόδους μέσω των οποίων ένα από τα πιο γνωστά θέματα της βυζαντινής αγιογραφίας διείσδυσε στη δυτική τέχνη

Αυτό το μείγμα μανιερισμού και της Βενετικής Σχολής που έκανε τόσο μοναδική την τέχνη του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου αποτυπώνεται βεβαίως και σε αυτή την εκδοχή του μαρτυρίου του Χριστού που ζωγράφισε ο σπουδαίος καλλιτέχνης