Την 1η Ιουλίου του 2009 απογορευτηκε (λέμε τώρα) το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους στη χώρα μας , ας κάνουμε λοιπόν ενα ταξίδι στο... καπνισμένο παρελθόν
«…Ένα πνεύμα ξάπλωσε δίπλα στη φωτιά του στο δάσος για να κοιμηθεί. Ενώ κοιμόταν ο εχθρός ήρθε και πλησιάζοντας αθόρυβα, τον κύλησε μες στη φωτιά. Ο θόρυβος της φωτιάς ξύπνησε το καλό πνεύμα, που έτρεξε να κρυφτεί στο δάσος. Καθώς έτρεχε, ο άνεμος του πήρε τα μαλλιά και τα έθαψε στο χώμα. Στο σημείο εκείνο, άρχισε να φυτρώνει ο καπνός.»
Μελετώντας κανείς την ιστορία του καπνού και την εξαιρετικά πλούσια αρθρογραφία που σχετίζεται με το ζήτημα, αμέσως θα
παρατηρήσει πως η σχέση του ανθρώπου με τούτο το ιδιαίτερο φυτό μετρά ήδη, αρκετές, χιλιάδες χρόνια. Η επαφή του θαλασσοπόρου Χριστόφορου Κολόμβου με τον τότε αποκαλούμενο «νέο κόσμο» και τους ιθαγενείς, οι οποίοι διατηρούσαν μια παράξενη συνήθεια, ολότελα ξένη για τους ευρωπαίους εποίκους δεν αποτελεί την πρώτη επαφή του ανθρώπου με το φυτό του καπνού. Οι ερευνητές μάλιστα διατηρούν ισχυρή την πεποίθηση πως ο καπνός άρχισε να φύεται ήδη από το 6.000 π.Χ. Μια πήλινη πίπα που βρέθηκε στη Γουατεμάλα, στα θεωρούμενα εδάφη των Μάγια, αποκαλύπτει πως η επαφή του ανθρώπου με τον καπνό, είτε ως απόλαυση είτε πάλι ως απαραίτητο στοιχείο των διαφόρων τελετών, ξεκινά από το 3.000 π.Χ. Συγκεκριμένα, στη Νότιο Αμερική και την περιοχή της αυτοκρατορίας των Αζτέκων, το σημερινό Μεξικό, ο καπνός χρησιμοποιείτο με όλες τις πιθανές μεθόδους πρόσληψης, ενώ ο Μοντεζούμα ο ΙΙ, τελευταίος αυτοκράτορας του Μεξικού κάπνιζε πάντα μια πίπα πριν από το δείπνο, αφού κάτι τέτοιο συνέβαλε τα μέγιστα στην ευεξία και την καλή διάθεση. Μάσηση, κατάποση, κατανάλωση σε υγρή ή στερεά μορφή, το κλύσμα ή ακόμα και η εισρόφηση από τη ρινική οδό, συνιστούσαν τρόπους λήψης του καπνού, ενώ πίπες και αυτοσχέδια τσιγάρα έχουν βρεθεί από τις ακτές της Λατινικής Αμερικής και τις Αντίλλες, ως τις ανατολικές ακτές και τα νησιά του Αμαζονίου.Οι ιθαγενείς εικάζεται και θεωρείται εξαιρετικά πιθανό, πως είχαν γνώση των ευεργετικών επιδράσεων του καπνού. Ήδη πριν από την εποχή του Χριστού χρησιμοποιούσαν τα φύλλα του καπνού για ποικίλες, θεραπευτικές πρακτικές. Κατασκεύαζαν ειδικές, αυτοσχέδιες αλοιφές για την επούλωση πληγών και εκδορών, μασούσαν φύλλα καπνού για να αντιμετωπίσουν τον πονόδοντο, ενώ θεωρούσαν τη χρήση του φυτού πανάκεια, σχεδόν για κάθε θεραπευτική ανάγκη τους. Σωσμένες μαρτυρίες των Ρωμαίων, αποκαλύπτουν πως η εισπνοή καπνού από καιόμενη γούνα λαγού λειτουργούσε ως αποχρεμπτικό, ενώ ο καπνός από καιόμενο, κατσικίσιο κέρατο αποτελούσε μέσο θεραπείας και πρόληψης της επιληψίας. Στη Γουιάνα και το Σουρινάμ, οι ιθαγενείς έπιναν ένα αφέψημα, το οποίο παρασκευαζόταν από το βρασμό πράσινων φύλλων καπνού. Η φυλή των «Jivari» συνήθιζαν να αλείφουν στα ούλα τους ένα παχύρευστο υγρό, γνωστό ως «ambil», το οποίο φτιαχνόταν από την επεξεργασία του καπνού με φυσικές μεθόδους. Ανάλογες μαρτυρίες για διαφορετικούς τρόπους λήψης του καπνού έχουμε για πολλές περιοχές, όπως το Περού και οι βορειοδυτικές εκτάσεις της Λατινικής Αμερικής.
 |
Οι παράλληλοι κόσμοι, ο τότε γνωστός, αλλά και εκείνος ο οποίος επρόκειτο να αποκαλυφθεί αιώνες έπειτα, φαίνεται πως ακολουθούσαν παρόμοιες πορείες, έχοντας προχωρήσει σε κοινές διαπιστώσεις και επιβεβαιώσεις για τη χρήση πολλών υλικών και συστατικών, μεταξύ των οποίων και ο καπνός.
Πέρα από τούτη τη χρήση του, ο καπνός σχετιζόταν και με ζητήματα υπερφυσικά, θεϊκά. Δεν είναι λίγοι οι μύθοι, οι οποίοι αφορούν το συσχετισμό του καπνού με τις θεότητες των ιθαγενών. Η επαφή των ανθρώπων με το υπερβατικό στοιχείο, η τιθάσευση και η ευεργετική στάση του απέναντι στα ανθρώπινα συνιστούν τη βασική σκοπιμότητα ετούτης της σχέσης. Φύλλα ή σκόνη καπνού ρίχνονταν από τους ιθαγενείς στα ποτάμια για την εξασφάλιση της ευμένειας κάποιας θεότητας ή στις καλλιέργειες για την επιτυχή έκβαση της σοδειάς, ακόμα και στο χώμα για να είναι εύφορο και να συνεχίζει να παρέχει όλα όσα ήταν απαραίτητα για την συνέχιση της ζωής.
Η τόνωση της γονιμότητας, η λήψη αποφάσεων με ενορατικό τρόπο, το τελικό αποτέλεσμα μιας πολεμικής διαμάχης ή ακόμα και η απόκτηση της ικανότητας ενοράσεων συνιστούσαν ζητήματα, στα οποία ο καπνός διαδραμάτιζε σημαίνοντα ρόλο. Ο μύθος του μεγάλου πνεύματος Μανιτού αποτελεί μία ακόμα απόδειξη του βαθμού με τον οποίο περιπλέκεται ο καπνός με τις ζωές των ανθρώπων και τη σωσμένη, προφορική παράδοση. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον παραπάνω ινδιάνικο μύθο, κάποια εποχή στην περιοχή επικρατούσε μεγάλη ανέχεια και η διατήρηση της ζωής ήταν δύσκολη, εώς ακατόρθωτη. Τότε λοιπόν, όλοι οι μάγοι των φυλών συγκεντρώθηκαν και ζήτησαν από το μεγάλο πνεύμα Μανιτού να τους υποδείξει το τι έπρεπε να πράξουν. Σε απάντηση των παρακλήσεων τους ένα γυμνό και όμορφο κορίτσι εμφανίστηκε ανάμεσά τους, λέγοντας πως ήρθε για να φέρει το φαγητό που τόσο αποζητούσαν. Πράγματι, μετά την αποχώρησή της νεαρής γυναίκας, στο σημείο που ακούμπησε το αριστερό της χέρι φύτρωσε το καλαμπόκι, ενώ στο σημείο όπου στήριζε τη δεξιά της παλάμη βλάστησε η πατάτα. Εκεί δε, όπου καθόταν ξεπήδησε το φυτό του καπνού.
Γίνεται, λοιπόν αντιληπτό πως ο καπνός και η επίδρασή του στην καθημερινότητα των ανθρώπων αποτελεί ένα ζήτημα με χιλιόχρονη ιστορία και προεκτάσεις τόσο θρησκευτικές, όσο και ανθρωπολογικές. Σώζονται πολυάριθμοι μύθοι και καταγεγραμμένες δοξασίες χαμένων στη λήθη της ιστορίας λαών, στους οποίους ο καπνός προσωποποιείται, αποκτά δυνατότητες επιρροής της ανθρώπινης ζωής.
Η παρουσία του καπνού, ως υλικό οικείο στην καθημερινότητα των ανθρώπων επιβεβαιώνεται σε πολλές περιπτώσεις, όπου η επιστημονική έρευνα αποκαλύπτει τη χρήση και τη γνώση του. Ο Γάλλος καθηγητής Metacafe, κατά την τέλεση της έρευνας στον τάφο του φαραώ Ραμσή του Β΄, κατόρθωσε να βεβαιώσει τη χρήση αποξηραμένων φύλλων καπνού στη διαδικασία της ταρίχευσης. Η ειδίκευσή του στην ανατομία των φυτών δεν επιτρέπει την ύπαρξη της παραμικρής αμφιβολίας για τούτο το γεγονός. Υποθέσεις πάνω στο ζήτημα, αποδεκτές σε ένα μεγάλο βαθμό, θέλουν μάλιστα τους Αιγύπτιους να έχουν διασχίσει τον Ατλαντικό πολύ πριν τον Κολόμβο και τις ευρωπαϊκές αποστολές προς την άγνωστη και ανεξερεύνητη, αμερικανική ήπειρο.
Σε κάθε περίπτωση όλα τούτα τα στοιχεία καθιστούν τη χρήση του καπνού ως μια πανάρχαια και γνώριμη προς τον άνθρωπο συνήθεια. Η μεγάλη αλλαγή, όμως και η ραγδαία διάδοσή του ως μέσο εξασφάλισης μιας άγνωστης, μέχρι τότε απόλαυσης για τον δυτικό άνθρωπο συντελέστηκε με τον πιο αποφασιστικό τρόπο κατά την περίοδο της ανακάλυψης της Αμερικής από τον Χριστόφορο Κολόμβο. Οι αποστολές του πορτογαλικού και ισπανικού στέμματος προς τις νοτιοανατολικές ακτές της αμερικανικής ηπείρου αποκάλυψαν την ύπαρξη ενός παρθένου, νέου κόσμου, ο οποίος προσέφερε νέες, άπειρες δυνατότητες και υλικά, που θα άλλαζαν τις ζωές των ανθρώπων και θα έδιναν μια απρόσμενη ώθηση στον τομέα του εμπορίου και της οικονομικής ανάπτυξης.
Στις 15 Οκτωβρίου του 1492 ο εξερευνητής Χριστόφορος Κολόμβος έρχεται σε επαφή με τους ιθαγενείς των ακτών της Αμερικής, όπου και κατέπλευσε. Κατ΄εντολή του Κολόμβου, ένα κλιμάκιο ανδρών αναλαμβάνουν να εξερευνήσουν τις άγνωστες περιοχές. Οι Rodrigo de Jerez και Luis de Torres αποβιβάζονται στις ακτές του νησιού, που είναι σήμερα γνωστό με το όνομα San Salvador και γρήγορα έρχονται σε επαφή με τους ιθαγενείς. Αυτοί συνιστούν ένα παράξενο θέαμα, αφού άνδρες και γυναίκες περπατούν, κρατώντας ένα καιόμενο φυτό, του οποίου τον καπνό εισπνέουν κάθε τόσο. Το αυτοσχέδιο τσιγάρο των ιθαγενών είχε διάμετρο περίπου ίση με μία ανδρική γροθιά, ενώ ήταν ξεκάθαρο πως η συγκεκριμένη συνήθεια ήταν εξαιρετικά διαδεδομένη ανάμεσα στους ανθρώπους αυτών των περιοχών. Ο Rodrigo de Jerez, αποτελεί τον πρώτο Ευρωπαίο καπνιστή, ο οποίος αργότερα, κατά την επιστροφή του πληρώματος έπειτα από ταξίδι τριών ετών, εξαργύρωσε τη συνήθεια του καπνίσματος με τριετή φυλάκιση, αφού η χρήση του καπνού συνιστούσε μια ιδιαιτέρως απεχθείσα πρακτική, απαγορευμένη «διά ροπάλου» σε δημόσιους χώρους.
Αυτή, λοιπόν αποτελεί την πρώτη επαφή των Ευρωπαίων εποίκων με το φυτό του καπνού και τη συνήθεια που συνδέεται με αυτό και η οποία έμελε να καταδικάζεται από τότε, ως μια πρακτική με βλαβερές συνέπειες,
Αρωματίστηκε από
στις
Καταχωρήθηκε στο 
No Response to "Η Ιστορία του Καπνού"
Δημοσίευση σχολίου